Artikel: Uitnodiging tot metamorfose

Artikel uit Permacultuur Magazine themanummer 26 : Insecten, Lente 2022

Insecta, koudbloedig, ongewerveld, zes gelede poten, een kop, borststuk en achterlijf. Te vinden in alle klimaten en leefomgevingen, zelfs waar wij niet graag komen. Allemaal met een eigen niche. Sommigen leven van groen, anderen in de strooisellaag of in de bodem. In grotten, bergen, vlak bij vulkanen, oceanen of in monoculturen van mais. Ja, zelfs in ons meest opgeruimde huis vonden wetenschappers er minstens honderd.

Er zijn meer dan een miljoen soorten beschreven, en misschien net zoveel niet in kaart gebracht. Ze zijn niet per se lief omdat wij ze lieveheersbeestjes hebben genoemd, of productiedier omdat wij ze honingbij noemen. Spinnen en kreeftachtigen horen er officieel niet eens bij, die hebben eigen groepen. Het interesseert hen zelf vast maar weinig.

Meest opmerkelijke levensvorm?

En nu gaat het niet goed met ze. Ik schiet vrij makkelijk in een mens-heeft-schuld-aan-alles-sentiment. Een soort aangeleerde default-modus, geef ik eerlijk toe. Het weerhoudt me niet te onderzoeken of dat gevoel voldoende realiteitswaarde heeft.

Soms stel ik me voor dat intelligente buitenaardse wezens de Aarde bestuderen, en dan tot de conclusie komen dat insecten de meest opmerkelijke levensvorm van deze planeet zijn. Wanneer zij ons menselijke DNA en dat van insecten op massa en diversiteit vergelijken, dan leggen insecten het meeste gewicht in de schaal.

Ook in veerkracht moet de mens nog bewijzen of zij met die beperkte variatie aan mensenkostuums millennia kan overleven. Zoals het insecten wel is gelukt om een tijdje met 35% en later maar 21% aan zuurstof in de atmosfeer te leven. Ze maakten evolutionaire uitstapjes zoals 300 miljoen jaar geleden, toen reuzeninsecten stukken land plat bulldozerden en libelle-achtigen rondvlogen met vleugels met een spanwijdte van 70 centimeter. Insecten overleefden de opkomst van plantafbrekende bacteriën in de bodem, de opkomst van insectenetende vogels, verschillende ijstijden en nu hebben ze weer met de menselijke drang to verstedelijking te maken. Ondertussen brachten insecten planten op het idee om bloemen voort te brengen, ruimden ze een heleboel rommel op en stimuleerden het leven door zich te ontfermen over de doden. Over impact gesproken.

Metamorfose

De veerkracht van insecten kent bovenmenselijke proporties. Ze zijn met veel en ze kunnen verschrikkelijk veel: zwemmen, graven, vliegen, kruipen, springen, slijmen en lijmen. En fundamenteel van gedaante veranderen, zelfs tijdens één kort insectenleven al.

Van de insecten zouden we kunnen leren dat we onze insect-in-nood-en-mens-als-redder-houding best wat mogen nuanceren. In veerkracht is het insect superieur aan ons. Al ruim vijftig jaar spuiten we allerlei chemische ‘gewasbeschermingsmiddelen’ over onze eigen voedingsvelden, per ongeluk ook de  foerageergebieden van de insecten. Wij richten onze voedselvoorziening industrieel, technocratisch en levensondermijnend in. En nu we een terugloop van de insectenpopulatie constateren, hangen we goedwillend insectenflats op in onze tegeltuinen en planten we schaamlinten langs onze akkers.

Symptoombestrijding

Deze crisis in het insectenrijk laat ons vooral duidelijk zien dat onze leefstijl niet langer ecologisch verantwoord is. Maar permacultuur wijst ons de weg. Zorg voor de Aarde vereist een  noodzakelijke verandering van de mens. De dringende uitnodiging van insecten is simpel: mens, onderga een metamorfose! Kruip in je cocon, word een poosje nederig bruin snot en keer dan terug als vlinder. Misschien kunnen mensen dan nog wat langer met insecten blijven voortkriebelen op deze mooie planeet.

Permacultuur Magazine  Lente 2022  (Beeldmateriaal: Wikipedia Creative Commons)